In de dagen tussen je zanglessen wil je natuurlijk geleerde technieken in je systeem opnemen. Maar efficiënt studeren, hoe doe je dat? Er zijn een heleboel dingen die je stemconditie kunnen beïnvloeden, waaronder vochtbalans, je dieet, je stress-levels en fysieke gesteldheid. Hier geef ik je vijf tips om meer uit je zang-sessies te halen en frustraties te voorkomen.

1. Drink water!
   Je hebt het ongetwijfeld al vaker gehoord, maar het is zo belangrijk dat het de herhaling waard is: Start, ruim voordat je gaat zingen, met het drinken van voldoende water. Topsporters drinken ook veel water! Het stemapparaat is een complex geheel dat het beste functioneert in een vochtige omgeving. Dit vocht moet van binnenuit in je spieren en weefsels terecht komen, en om je lichaam de tijd te geven het vocht te verwerken moet je op tijd drinken. Hoeveel is genoeg? Ik denk dat ieders waterbehoefte verschilt, maar om en nabij de twee liter wordt door de meesten aangeraden en dat is een goed uitgangspunt.
   
   
2. Ontspan bewust.
   Je kent het vast wel: Soms heb je van die dagen waarin iets tijdens het zingen net niet lukt zoals je van jezelf gewend bent. Je lijkt je stembreuk niet zo goed onder je controle te hebben, of je lijkt niet de ‘juiste’ energie te hebben voor die hoge noot. Je neemt geen genoegen met jezelf en probeert het nog een keer. En nog eens.
   
   En dan raak je gefrustreerd. Je hebt zelfs minder geduld dan anders!
   
   Om jezelf dit soort studie-sessies te besparen kan het helpen om, voordat je gaat zingen, een moment te nemen om tot rust te komen.
   
   Onze voorouders leefden in een veel eenvoudigere wereld dan wij nu. Ze hoefden veel minder keuzes te maken, voerden minder complexe taken uit en kregen veel minder prikkels uit hun omgeving te verwerken. Wij daarentegen zijn continu complexe taken aan het uitvoeren, waardoor we sneller vermoeid raken en stress langer bij ons dragen dan nodig is. Stress kan zich opbouwen in je lichaam, met een hele verscheidenheid aan bijbehorende klachten, zoals vermoeidheid of een burn-out. Gun jezelf dus regelmatig een moment om te ontspannen. Vooral als je weinig tijd hebt, is het toch goed om, ten minste voordat je gaat zingen, een moment bewust aan jezelf te besteden.
   
   Maar hoe doe je dat snel en effectief? Ik geef je een korte mindfullness-oefening die je op ieder moment van de dag kunt doen.
   
   Neem een comfortabele zithouding aan en breng je aandacht naar je ademhaling. Probeer te voelen hoe rustig of gespannen je bent. Misschien is je ademhaling sneller dan anders, of gaan je gedachten alle kanten op. Haal een aantal keer langzaam en diep in en uit en wees bewust van hoe je lichaam hierop reageert. Als je merkt dat je gedachten afdwalen richt je je weer op je ademhaling, zonder daar een oordeel over te hebben. Zodra je je ontspannen genoeg voelt kun je verder met je opwarming.
   
   
3. Warm (kort) je stem op.
   De meningen zijn hierover verdeeld. Cathrine Sadoline schrijft in haar boek “Complete Vocal Technique” (Sadoline, 2012) dat een warm-up voor de stem niet strikt noodzakelijk is. Je stemapparaat bestaat uit een heleboel zeer kleine spieren, en die hebben helemaal niet zoveel tijd nodig om op te warmen. De enige redenen om een warm-up te doen zijn:
   - Het ‘opfrissen’ van je techniek.
   - Het verwijderen van slijm op de stembanden of in de keel.
   - Je lichaam in een actieve staat brengen om te presteren. Dit is dan meer een warm-up voor je lichaam dan voor je stem.
   
   Een ander voordeel van een warm-up is dat je in een tijdens een warm-up heel bewust met je stem en klankvorming bezig bent. Deze mate van bewustzijn zorgt ervoor dat je veel sneller door hebt wanneer je stem niet optimaal werkt. Zo weet je wat je sterke en zwakke plekken voor dat moment zijn en voorkom je dat je ongeduldig met jezelf wordt wanneer iets tijdens het zingen niet lukt omdat het "normaal gesproken wel altijd lukt!"
   
   Een warm up heeft dus zeker zijn plaats, maar doe het niet te lang. Je wil niet al over je energie-piek heen zijn voordat je zelfs maar begint met zingen. Zelf deel ik mijn 20 minuten warm-up graag op in 10 minuten meditatie of een algemene warm-up voor mijn lichaam, en 10 minuten lichte stem-opwarming, waarbij ik vooral focus op de balans tussen mijn resonantieholtes, en de sensatie van mijn klankvorming heel bewust ervaar.
   
   
4. Doe je mond open.
   Met een gesloten mond kun je niet zingen, dus kun je het beter meteen goed doen! Ontspan je kaak en laat je mond open vallen. Een goed uitgangspunt is de breedte van twee vingers tussen je onder- en boventanden, maar het hangt natuurlijk af van in welk register je zingt, welk genre je zingt en naar welk timbre je op zoek bent. Zo zingen singer-songwriters (en zangers in folk-stijlen) vaker met een wat geslotenere mond, terwijl operazangers, en in iets mindere mate ook musical zangers, graag het maximale uit hun resonantieholtes halen.
   
   Merk je nu dat je kaak toch niet helemaal ontspannen is? Dan kun je je kaak ook los masseren. Leg je wijsvingers net onder je oren en doe je mond open. Als het goed is voel je twee kuiltjes ontstaan. Dit gebied kun je masseren door met je wijsvingers zachte, draaiende bewegingen te maken. Je kunt dit, of andere ontspannende oefeningen voor de kaak, natuurlijk ook opnemen in je warm-up of als techniek oefening. Hiermee komen we vanzelf bij de laatste tip.
   
   
5. Maak een plan.
   Dit is geen vocaal-technische tip, maar een management skill. Het is fijn en goed voor je zelfvertrouwen om, na afloop van je studie-sessie, het gevoel te hebben dat je iets bereikt hebt. Neem daarom even de tijd om je studie-sessie te plannen. Hoeveel tijd heb je? En hoe kun je die het beste indelen?
   
   Een makkelijke en overzichtelijke manier is de 20/20/20 verdeling. Dat betekent dat als je een uur wil studeren je 20 minuten besteedt aan het opwarmen van je stem, 20 minuten gericht aan techniek werkt, en 20 minuten aan een lied werkt, of ‘vrij’ zingt. Als je kiest voor dat laatste is het belangrijk om te focussen op het plezier dat zingen je geeft.
   
   Met duidelijk afgebakende tijd wordt het makkelijker om je focus te houden en boek je sneller vooruitgang. Iets bereiken doe je immers niet door mee te zingen met je favoriete nummers met enkel de vage gedachte om “het beter te doen dan gisteren”.

Tot slot: wees lief voor jezelf en heb geduld. Het opbouwen van een gezonde, krachtige en flexibele zangstem kost tijd. Dat moet je in veel gevallen gewoon accepteren.  :)

Bronnen:

1. Sadolin, C. (2008). Complete Vocal Technique. CVI Publications.